Queen of the Sun – What Are the Bees Telling Us?

Η Βασίλισσα του Ήλιου – Τί  μας λένε οι μέλισσες;

Του Taggart Siegel

Περίληψη:
Ένα ντοκιμαντέρ που εστιάζει στην παγκόσμια κρίση επιβίωσης των μελισσών. Συνεντεύξεις με μελισσοκόμους (οργανικούς και συμβατικούς), επιστήμονες, φιλόσοφους. Εικόνες από τις τεράστιες και επίπονες -για τις μέλισσες- μεταφορές στους αμυγδαλεώνες της Καλιφόρνιας. Πολλά κοντινά πλάνα επίσκεψης μελισσών σε λουλούδια. Δραματοποιημένες σκηνές με μια όμορφη κοπέλα που πάνω της ζει μια τεράστια γενειάδα μελισσών. Μικρή ιστορική αναδρομή με έμφαση στις προβλέψεις του Rudolf Steiner (Ρούντολφ Στάινερ), επιστήμονα και φιλόσοφου του προηγούμενου αιώνα.

Ο Taggart Siegel «ξαναχτυπά» με ένα ντοκιμαντέρ για το CCD και την παγκόσμια κρίση των μελισσών. Και λέμε «ξαναχτυπά», γιατί είναι ο ίδιος δημιουργός του «The Real Dirt on Farmer John» που κέρδισε 31 βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ ντοκιμαντέρ.
Το ντοκιμαντέρ ξεκινάει με ένα ποίημα του Antonio Machado (1875-1939):
«Χτες βράδυ καθώς κοιμόμουν
ονειρεύτηκα- υπέροχο λάθος!-
ότι είχα μια κυψέλη
εδώ μέσα στην καρδιά μου.
Και οι χρυσές μέλισσες
έφτιαχναν άσπρες κηρήθρες
και γλυκό μέλι
από τις παλιές μου αποτυχίες»

…και το ντοκιμαντέρ τελειώνει με μια λίστα 6 προτάσεων που η εφαρμογή τους θα βοηθήσει τις μέλισσες:

Πώς να βοηθήσουμε τις μέλισσες
1. Φυτέψτε λουλούδια, φυτά και βότανα για να εξασφαλίσετε τροφή στις μέλισσες.
2. Ελαχιστοποιείστε τη χρήση εντομοκτόνων στον κήπο και στην αυλή σας.
3. Οι μέλισσες διψούν. Εξασφαλίστε μια συνεχόμενη καθαρή πηγή νερού στον κήπο σας.
4. Αγοράστε κατ’ ευθείαν από τοπικούς μελισσοκόμους, οι οποίοι αποφεύγουν τα χημικά και παράγουν ανεπεξέργαστο μέλι.
5. Φάτε οργανικά και απαλλαγμένα από εντομοκτόνα τρόφιμα.
6. Να γίνετε ένας μελισσοκόμος με ορθές πρακτικές.

Το «Queen of the Sun» είναι ένα ντοκιμαντέρ με μικρή «εικαστική» – θα λέγαμε δραματοποίηση κάποιων σκηνών και πάρα πολλές και αξιόλογες συνεντεύξεις, όπως με τον Gunther Hauk, βιοδυναμικό μελισσοκόμο, τον Michael Pollan, συγγραφέα του «Omnivore’s Dilemma», την Vardana Shiva, Φυσικό, τον Hugh Wilson, Βοτανολόγο, τον David Heaf, Βιοχημικό και βιοδυναμικό Μελισσοκόμο, τον Scott Black, Βιολόγο, τον Yvon Achard, Μελισσοκόμο και Ιστορικό της μέλισσας, την May Berenbaum, Εντομολόγο, τον Carlo Petrini πρόεδρο του Slow Food International και άλλους.
Μέσα από αυτές τις συνεντεύξεις παρουσιάζεται το πρόβλημα της εξαφάνισης των μελισσών στον πλανήτη κάτω από μια διαφορετική οπτική, αυτής της υπερεκμετάλλευσης και της υπέρμετρης παρεμβατικότητας στις κοινωνίες των μελισσών. Έχει καλή φωτογραφία με εστίαση σε κοντινά και μάκρο πλάνα συλλογής μελιού και γύρης. Καλό μοντάζ, κυρίως συνεντευξιακό, ίσως έντονο κάποιες φορές.
Καλό ρυθμό, αν και ο χρόνος σκέψης ανάμεσα στις παρεχόμενες πληροφορίες είναι πολλές στιγμές περιορισμένος. Πολλές εικόνες με διαφορετικούς και «περίεργους» τύπους βιοδυναμικών κυψελών, με πλαίσια πλούσια σε μέλι και με απεχθείς τρόπους μεταφοράς κυψελών κατά χιλιάδες χιλιόμετρα.
Μείναμε όμως με την εντύπωση ότι, η παρουσίαση ήταν μονόπλευρη. Οι συμβατικοί μελισσοκόμοι ελάχιστοι – και αυτοί που παρουσιάστηκαν δεν ανέλυσαν τις θέσεις τους με ακρίβεια και σαφήνεια. Ασφαλώς και τα μελίσσια καταπονούνται στις απέραντες εκτάσεις αμυγδαλιάς της Καλιφόρνιας, αλλά το πρόβλημα παραμένει. Με κάποιο τρόπο πρέπει τα αμύγδαλα να επικονιαστούν. Μήπως να φυτευτούν ανάμεσα στα κτήματα και άλλα φυτά; Μήπως υποχρεωτικά να παραμένουν «νησίδες» αυτοφυούς βλάστησης για να υπάρχει ποικιλομορφία γύρης; Μήπως κάτι άλλο; Το «Queen of the Sun» δεν προτείνει λύσεις ή μάλλον για να είμαστε δίκαιοι, δεν θα έπρεπε να περιμένουμε από ένα σκηνοθέτη να δώσει λύσεις, αλλά θα θέλαμε να αφήνει τα περιθώρια αυτές να διαφανούν. Δεν βλέπει το θέμα στην ολότητά του, αλλά κάτω από μια συμπαθέστατη γωνιά, αυτή της βιοδυναμικής μελισσοκομίας, που όμως δεν ανάβει το φως στη βιωσιμότητα μιας μικρής μελισσοκομικής παραγωγής, παρά προτείνει μια συνολική αντιμετώπιση της ζωής ενός μελισσοκόμου ή ενός αγρότη. Όχι κακή λογική, τουναντίον, αλλά 5 δισ. ψυχές πάνω στον πλανήτη;

Το «Queen of the Sun» προβάλλει το θέμα της εξαφάνισης των μελισσών μέσα από τα προβλήματα αντιμετώπισης της βαρρόα και της υπερβολικής χρήσης παρασιτοκτόνων και εντομοκτόνων. Προβάλλει το θέμα της ελλιπούς επικονιαστικής δράσης, γενικότερα στο περιβάλλον. Προβάλλει τους τρόπους που μπορούμε να βοηθήσουμε τις μέλισσες σε ένα επίπεδο όμως καθαρά ερασιτεχνικό, κηπουρικής πόλεων ή και μελισσοκομίας ταρατσών, δηλαδή πρωτίστως μέσα από μια αστικοποιημένη λογική. Θα πει βέβαια κάποιος – γιατί να μας ενοχλεί μια τέτοια λογική, αφού τελικά η μείωση της επικονίασης αφορά και τις πόλεις. Γιατί δεν πρέπει να αναπτυχθεί μια «πράσινη λογική στις πόλεις; Θα συμφωνήσουμε χωρίς δισταγμό. Άλλο όμως, η ανάπτυξη μιας ανθρώπινης και φιλικής ζωής στις πόλεις και άλλο, η παγκόσμια παραγωγή μελιού που συντηρεί επαγγελματικά κάποιους και πολλαπλάσιους από αυτούς ταΐζει. Αυτό, όμως, είναι μεγάλο θέμα και δεν ήρθε η ώρα του.
Αξίζει να το δείτε, θα ευχαριστηθείτε τις εικόνες του και θα στενοχωρηθείτε με τα μηνύματά του. Η φωτεινή και η σκοτεινή πλευρά της ζωής. Το ντοκιμαντέρ θα το βρείτε, προς το παρόν, στο www.queenofthesun.com, χωρίς ελληνικούς υπότιτλους. Έχειβραβευτείσεδιαγωνισμούς- φεστιβάλ.

Βραβεύσεις:
SELECTION, INTERNATIONAL DOCUMENTARY FILM FESTIVAL AMSTERDAM (IDFA), AUDIENCE AWARD MAUI FILM FESTIVAL, AUDIENCE AWARD INDIEMEMPHIS FILM FESTIVAL, BEST DOCUMENTARY YOUTH JURY, RHODE ISLAND INT’L, IDA, PARE LORENTZ AWARD HONORABLE MENTION, SYRACUSE FILM FESTIVAL, DIRECTOR’S CHOICE, RHODE ISLAND INT’L FILM FESTIVAL, NASHVILLE FILM FESTIVALSELECTION, ABU DHABI, INTERNATIONAL FILM FESTIVAL, PLANET IN FOCUS FILM FESTIVAL

Στις πιο πάνω βραβεύσεις, τα βραβεία του RHODE ISLAND INT’L FILM FESTIVAL δεν είναι στη δική μας Ρόδο, αλλά στο Newport, Rhode Island των ΗΠΑ
Δυο λόγια για τον Ρούντολφ Στάινερ, όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά γιατί αναφέρεται στο ντοκιμαντέρ και είναι μια ευκαιρία να κρυφοκοιτάξουμε κάτι διαφορετικό:
Γεννήθηκε στην Αυστροουγγαρία και σπούδασε φιλολογία, φιλοσοφία, φυσική, μαθηματικά και ιστορία. Εκτός των άλλων ασχολήθηκε με την Κοινωνιολογία-Φιλοσοφία (ανθρωποσοφία), την Ιατρική, την Γεωργία (βιοδυναμική), το Θέατρο και την Παιδαγωγική. Θεωρείται «εσωτεριστής» και γενικά οι φιλοσοφικοθεολογικές του αναζητήσεις δεν μας ενθουσιάζουν, αλλά σε εκείνο που αξίζει να σταθεί κανείς, είναι στην παιδαγωγική του ανάλυση, η οποία σε συνέχεια και συμπλήρωση (ίσως) των θεωριών της Maria Montessori (Μαρία Movτεσόρι), έδωσε και δίνει ακόμη στα διάφορα σχολεία ανά τον κόσμο, ενδιαφέροντα αποτελέσματα μάθησης στις σχολές Steiner (παιδαγωγική Waldorf),επιμένοντας στις ιδιαίτερες ικανότητες του κάθε παιδιού και όχι στη μαζική μάθηση που πάντα είναι συνδεδεμένη με τις ανάγκες του τρέχοντος κοινωνικού συστήματος.