Κοινές ασθένειες των μελισσιών

Ασθένειες που συζητιούνται στη διάρκεια μιας μελισσοκομικής χρονιάς

Νοζεμίαση (ασθένεια ενηλίκων μελισσών, πρωτόζωο)

Ενδείξεις

  • Αδύνατα μη παραγωγικά μελίσσια (κοινό σύμπτωμα με άλλες ασθένειες)
  • Μέλισσες μπροστά στο έδαφος, αδύναμες να πετάξουν με ασύνδετα φτερά (κοινό σύμπτωμα με άλλες ασθένειες)
  • Ακαθαρσίες στις κυψέλες, καπάκια, γύρω περιοχή, σε σχήμα γραμμών(οι ακαθαρσίες σε σχήμα στρογγυλό είναι φυσιολογικό). Κοινό σύμπτωμα με πάσης μορφής δυσεντερίας
  • Ακάλυπτα πλαίσια γόνου από μέλισσες και γενικά αφθονία τροφών
  • Κατά τον αποχωρισμό του στέρνου από την κοιλιά των μελισσών το στομάχι τους είναι διαυγές(στις υγιείς έχει χρώμα)

Αποδείξεις

  • Έλεγχος σε εργαστήριο (Πανεπιστήμια, ΕΘΙΑΓΕ, Ιδιωτικά)

Θεραπεία

  • Γερά μελίσσια
  • Δεν υπάρχει εγκεκριμένο σκεύασμα στην Ευρώπη. Μελισσοκομικοί χειρισμοί μειώνουν την ασθένεια(δυνατά μελίσσια, όχι περίσσια πλαίσια, νέες κηρήθρες, καλός αερισμός,επάρκεια τροφών, γερά μελίσσια ανθεκτικά στην ασθένεια από καλές οικογένειες). Απολύμανση των κηρηθρών με οξικό οξύ.

Αμερικάνικη Σηψηγονία (ασθένεια γόνου, βακτήριο)

Ενδείξεις

  • Αδύνατα μη παραγωγικά μελίσσια (κοινό σύμπτωμα με άλλες ασθένειες)
  • Διάσπαρτος γόνος με τρύπα στα βαθουλωμένα σκουρότερου χρώματος κελιά (κοινό σύμπτωμα με άλλες ασθένειες του γόνου)
  • Οσμή σήψης (ψαρόκολας)
  • Αν βυθίσουμε ένα ξυλάκι ή σπιρτόξυλο στο κελί αφού το ανοίξουμε, το στιφογυρίσουμε μια φορά και το τραβήξουμε απαλά θα δούμε μια υγρή ιξώδη καφέ χρώματος κλωστή να τραβιέται. Σχεδόν αποδεικτικά έχουμε Αμερικάνικη Σηψηγονία. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε σχετικά φρέσκα κελιά γόνου προσβεβλημένα από την ασθένεια. Σε παλιά κελιά το υγρό ιξώδες υλικό μετατρέπεται σε ένα σκληρό λέπι και δύσκολα αναγνωρίζεται.

Αποδείξεις

  • Έλεγχος σε εργαστήριο (Πανεπιστήμια, ΕΘΙΑΓΕ, Ιδιωτικά)

Θεραπεία

  • Γερά μελίσσια
  • Δεν υπάρχει εγκεκριμένο σκεύασμα στην Ευρώπη. Αν διαπιστώσουμε Α.Σ. αμέσως απομακρύνουμε τα μολυσμένα μελίσσια από το μελισσοκομείο και τα μεταφέρουμε σε τοποθεσία που θα παίζει ρόλο σανατορίου-κρεματορίου και εκεί τα καίμε. Αν συνειδησιακά δεν μπορούμε να το πράξουμε τότε πρέπει όπωσδήποτε να τινάξουμε όλο το πληθυσμό σε μια καθαρή κυψέλη, να κάψουμε όλα τα πλαίσια και να δώδουμε στα μελίσσια φύλλα κηρήθρας, τροφοδοτώντας τα για να τα χτίσουν. Αφού προχωρήσουν το χτίσιμο αφαιρούμε ξανά τα πλαίσια και τα καίμε. Τους δίνουμε καινούργια φύλλα για χτίσιμο, τροφοδοτούμε, τους εξηγούμε ότι όλη αυτή η ταλαιπωρία έγινε για το καλό όλων μας και τα αφήνουμε στην ησυχία τους για μια χρονιά παρακολουθώντας την αναπτυξή τους και ελέγχοντας μήπως παρουσιάσουν ξανά την ασθένεια.
  • Οι άδειες κυψέλες απολυμαίνονται πολύ καλά με φλόγιστρο μέχρι να μαυρίσουν πριν ξαναχρησιμοποιηθούν. Τα σπόρια της Α.Σ. παραμένουν σταθερά για δεκαετίες. Μπορεί να κληρονομήσετε κυψέλες παρατημένες από τον παππού σας και μαζί να κληρονομήσετε την Α.Σ. Θέλει σκέψη πολύ πριν την αποδοχή της κληρονομιάς.
  • Γερά μελίσσια από καλές οικογένειες με νευρωτικές τάσεις καθαρισμού είναι ότι καλύτερο μπορεί να μας συμβεί. Οποιαδήποτε επέμβαση σε καιρό που δεν υπάρχει γόνος ή είναι στο τελείωμα δεν έχει κανένα νόημα. Είναι σαν να καταπίνεις μια ασπιρίνη στα τέλη Νοέμβρη για τον πονοκέφαλο που μπορεί να έχεις 19 Απριλίου.

Ευρωπαϊκή Σηψηγονία (ασθένεια γόνου, βακτήριο)

  • Γερά μελίσσια
  • Αν όλα πάνε καλά, συνήθως δεν απασχολεί τους μελισσοκόμους παρά μονο τα μελίσσια του, που την αντιμετωπίζουν επιτυχώς τις περισσότερες φορές, χωρίς να το πάρουμε είδηση. Αφορά πάντως τον ανοιχτό γόνο, ο οποίος κιτρινίζει (σήψη) πριν καθαριστεί από τις μέλισσες. Γερά μελίσσια από καλές οικογένειες με φυσιολογικές τάσεις καθαρισμού.

Ασκόσφαιρα-Γύψινος ή ασβεστώδης γόνος-Κιμωλίαση (ασθένεια γόνου, μύκητας)

Ενδείξεις

  • Αδύνατα μη παραγωγικά μελίσσια (κοινό σύμπτωμα με άλλες ασθένειες)

Αποδείξεις

  • Χαρακτηριστικά κομματάκια γόνου στον πάτο και στην είσοδο της κυψέλης σαν κιμωλία άσπρου και μαύρου χρώματος(τα μαύρα είναι κίνδυνος-θάνατος)

Θεραπεία

  • Γερά μελίσσια
  • Αλλαγή βασίλισσας από μια καλή οικογένεια που δεν έχει τάσεις ασκόσφαιρας και έχει νεύρωση με την καθαριότητα. Η τροφοδοσία με ελεγμένο ζαχαροζύμαρο βοηθάει αλλά δεν μας λύνει το πρόβλημα. Πριν αρκετά χρόνια τα μελίσσια περάσανε μια επιδημική κρίση κάποιων ετών και οι μελισσοκόμοι μια εντονότατη (βάζανε στις κυψέλες οποιοδήποτε φάρμακο άρχιζε από «μ», ορμώμενοι από τη λέξη «μυκοστατικό») αλλά πέρασε και ησυχάσαμε.

Βαρρόα-Βαρροϊκή ακαρίαση-Βαρροάτωση (ασθένεια ενηλίκων μελισσών και γόνου, άκαρι)

Ενδείξεις

  • Αδύνατα μη παραγωγικά μελίσσια (κοινό σύμπτωμα με άλλες ασθένειες)
  • Με μια καλή παρατήρηση των ενήλικων μελισσών να είστε σίγουροι ότι θα δείτε τουλάχιστον μία βαρρόα.
  • Διάσπαρτος γόνος με τρύπα στα βαθουλωμένα σκουρότερου χρώματος κελιά (κοινό σύμπτωμα με άλλες ασθένειες του γόνου). Ο γόνος είναι νεκρός, συχνά-αναλόγως πότε θα το παρατηρήσουμε- σε κατάσταση σήψης, αλλά όχι όπως στην Αμερικάνικη σηψηγονία (δεν κάνει κλωστή το σπιρτόξυλο)
  • Νεογέννητες μέλισσες με ατροφικά φτερά (σε προχωρημένο στάδιο)
  • Λιποταξία του μελισσιού (σε πολύ προχωρημένο στάδιο. Η βαρρόα αυξάνετε γεωμετρικά και συνέπεια αυτού είναι η αβάστακτη προσβολή από ένα σημείο και πέρα)
  • Ξαφνική κατάρρευση (στο τελευταίο στάδιο).

Αποδείξεις

  • Δεν χρειάζεται απόδειξη. Αν αυτή τη στιγμή είστε βέβαιοι ότι διαβάζετε το «μελισσοκόμο», τότε να είστε σίγουροι ότι όλα τα μελίσσια στην Ελλάδα έχουν βαρρόα.

Θεραπεία

  • Γερά μελίσσια
  • Υπάρχουν αρκετά εγκεκριμένα σκευάσματα τα οποία κυκλοφορούνε στην αγορά (πληροφορίες στα μελισσοκομικά κέντρα, πανεπιστήμια, κτηνιατρικά καταστήματα και βέβαια προσοχή στις οδηγίες χρήσης)
  • Υπάρχουν και κάποια «εναλακτικά φάρμακα».
  • Υπάρχουν επίσης και βιοτεχνικές μέθοδοι που σκοπό έχουν να κρατάνε την προσβολή σε χαμηλά ποσοστά και εκμεταλεύονται το γεγονός ότι η βαρρόα αναπαράγετε μόνο στα σφραγισμένα κελιά γόνου και ιδιαίτερα στα κελιά κηφήνων σκοτώνοντας τις λάρβες(αν μπούνε στο κελί περισσότερες βαρρόα). Για αυτό το λόγο είναι και ασθένεια του γόνου. Συνεπώς με δημιουργία πολλών παραφυάδων και επανένωση αργότερα (υπάρχει ένα κενό στην ωοτοκία μέχρι να γονιμοποιηθούν οι νέες βασίλισσες, άρα ανυπαρξία γόνου) μειώνουμε την προσβολή. Ακόμη μπορούμε να τοποθετήσουμε ειδικά πλαίσια με κηφηνοκελιά και όταν σφραγιστούνε να τα παίρνουμε, αφαιρώντας έτσι μεγάλους πληθυσμούς βαρρόας.
  • Το σημαντικότερο όμως όλων είναι η οποιαδήποτε εφαρμογή φαρμάκων (βιολογικών ή μη)να γίνετε σε περίοδο που τα μελίσσια ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΓΟΝΟ. Αν τα μελίσσια δεν εκτρέφουν γόνο, τότε βρίσκουμε τη βαρρόα απροστάτευτη εκτός κελιών και την τσακίζουμε. Αν οι συνθήκες είναι καλές αρκεί μία και μόνο εφαρμογή μέχρι την επόμενη χρονιά. Δυστυχώς είμαστε σε συνεχή πόλεμο με τη βαρρόα και πρέπει να εκμεταλευτούμε το αδυνατό της σημείο, χωρίς ψευδαισθήσεις ότι θα κερδίσουμε τον πόλεμο, αλλά ότι θα κερδίζουμε την ετήσια μάχη μας μαζί της. Η βαρρόα κουβαλά ιώσεις που ενίοτε είναι καταστροφικότερες από την ίδια.

Τραχειακή ακαρίαση(ασθένεια ενηλίκων μελισσών, άκαρι)

Ενδείξεις

  • Αδύνατα μη παραγωγικά μελίσσια (κοινό σύμπτωμα με άλλες ασθένειες)
  • Μέλισσες μπροστά στο έδαφος, αδύναμες να πετάξουν με ασύνδετα φτερά (κοινό σύμπτωμα με άλλες ασθένειες)
  • Ακαθαρσίες στις κυψέλες, καπάκια, γύρω περιοχή, σε σχήμα γραμμών(οι ακαθαρσίες σε σχήμα στρογγυλό είναι φυσιολογικό). Κοινό σύμπτωμα με πάσης μορφής δυσεντερίας
  • Ακάλυπτα πλαίσια γόνου από μέλισσες και γενικά αφθονία τροφών

Αποδείξεις

  • Έλεγχος σε εργαστήριο (Πανεπιστήμια, ΕΘΙΑΓΕ, Ιδιωτικά)

Θεραπεία

  • Γερά μελίσσια
  • Υπάρχουν εγκεκριμένα σκευάσματα τα οποία κυκλοφορούνε στην αγορά (πληροφορίες στα μελισσοκομικά κέντρα, πανεπιστήμια, κτηνιατρικά καταστήματα και βέβαια προσοχή στις οδηγίες χρήσης)
  • Υπάρχουν και κάποια «εναλακτικά φάρμακα».
  • Πλέον είναι αποδεδειγμένο ότι η αμιγώς Μακεδονική φυλή μελισσών δεν προσβάλεται από την τραχειακή, λόγω των τριχών που έχει κοντά στο πρώτο θωρακικό στίγμα και του εσωτερικού μεγέθους του. Γενικά είναι μια ασθένεια που έχει εκλείψει, αν και στη δεκαετία του ’90 είχε αφανίσει πολλά μελίσσια στη νότια ελλάδα.

Ιώσεις (ασθένειες ενηλίκων μελισσών, ιοί)

  • Η καλή διατροφή, τα γερά μελίσσια, η ετήσια νικηφόρος κατάληξη της μάχης με τη βαρρόα, το στρίμωγμα των μελισσιών στα πλαίσια που “πατάνε”, οι βασίλισσες από καλές οικογένειες, αποτελούν ένα πολύ καλό υπόβαθρο, έτσι ώστε να μην μας απασχολήσουν ιογενείς παθήσεις καθ’ όλη τη μελισσοκομική μας καριέρα.

Ανεξαγόρας Λ. Σκιδούρης

Σχολιάστε το άρθρο

Ένα σχόλιο σχετικά με το “Κοινές ασθένειες των μελισσιών”

  1. Εχετε πολυ ενδιαφερουσα σελιδα και τολμω να σας εκθεσω το προβλημα μου και αν θελετε μου απαντατε:
    Ξαφνικα προ 4μηνου ενα μελισσι εγκατασταθηκε σε μια ρωγμη 1Χ10 cm στον τοιχο ακριβως κατω απο το μπαλκονι του υπερκειμενου οροφου, σε πολυκατοικια εδω στην Γλυφαδα.Εκτοτε το μελισσι σφυζει με πολυ δραστηριοτητα και πολλες μελισσες.Ομως συνεχως βρισκω στο δαπεδο μου καθημερινα και νεες ημιθανεις αλλα και νεκρες μελισσες. Οι ημιθανεις δεν μπορουν να πεταξουν ,σερνονται με ανοιγμενα φτερα και ειναι λιγο σκουρες. Τις συμπαθω και θελω να βοηθησω.Τι μπορω να κανω.Ευχαριστω που με διαβασατε!Θα με υποχρεωσετε σε μια συντομη απαντηση.

Τα σχόλια είναι απενεργοποιημένα.