THE SWARM (Το σμήνος, Το σμάρι) του Irwin Allen

Περίληψη: Ένα τεράστιο, τερατωδώς τεράστιο, σμάρι αφρικανοποιημένων δολοφονικών μελισσών, κάνει επίθεση στην πολιτεία του Τέξας καταλήγοντας στο Houston (Χιούστον). Το σμήνος αφήνει πίσω του χιλιάδες νεκρούς ανθρώπους, ανήμπορους να το αντιμετωπίσουν επιστήμονες, στρατιωτικούς και αρχές. Αρχίζει το καταστροφικό του έργο από μια άκρως φρουρούμενη αεροπορική βάση επικοινωνιών, συνεχίζει παρενοχλώντας και σκοτώνοντας τα 2/3 μιας τυπικής αμερικάνικης οικογένειας που ετοιμαζόταν για ένα ωραίο picknick (πικ-νικ) και αποδεκατίζει μια μικρή πόλη, την Marysville (Μέρισβιλ) την περίοδο που οργανωνόταν η ετήσια γιορτή λουλουδιών. Λογικό για μέλισσες. Δεν αρκείται όμως σε αυτά. Συνεχίζοντας την καταστροφική του πορεία καταστρέφει πυρηνικούς αντιδραστήρες, εργοστάσια, πόλεις κ.λπ, κ.λπ. Το τέλος των δολοφονικών μελισσών φυσικά και έρχεται από την επιστήμη και το πείσμα ενός υπερόπτη, μα ευφυέστατου εντομολόγου, ο οποίος με τη βοήθεια της «καλής του» καταφέρνει να τις εγκλωβίσει, με ηχητικό κόλπο γκρόσο, στον Κόλπο του Μεξικού, αφού πρώτα έχει ρίξει πετρέλαιο. Στη συνέχεια εκτοξεύουν πυραύλους, αναφλέγεται το πετρέλαιο και τις καίει όλες. Απίστευτο;

Μια τυπική ταινία καταστροφής σαν αυτές που μας έχει συνηθίσει ο Αμερικάνικος κινηματογράφος. Μιας και είναι γυρισμένη το 1978, μας δίνει ένα πολύ καλό δείγμα των ταινιών αυτού του είδους που είχαν κινηματογραφηθεί «κατά συρροήν» την δεκαετία του ’70. Η συνταγή κομψά κλασσική. Ένας καταστροφικός κίνδυνος που αφήνει πίσω του αμέτρητους νεκρούς, η διαφαινόμενη αδυναμία αντιμετώπισής του μέχρι τέλους, η μουσική με εντάσεις και κορυφώσεις, ένας έρωτας που γεννιέται μέσα στο χαμό και φυσικά το Happy End (Χάπι έντ, Ευτυχισμένο Τέλος), που προκύπτει από μια σειρά «εκπληκτικών επιστημονικών σκέψεων», δίνοντας στο ανθρώπινο γένος άλλη μια ευκαιρία επιβίωσης. Η ιδέα σαφώς προήλθε από την ύπαρξη αφρικανοποιημένων (πολύ επιθετικών) μελισσών στη νότια Αμερική, μετά από διασταυρώσεις στην Βραζιλία ή κάπου εκεί γύρω. Όσο περίεργο και αν ακούγεται, ο φόβος της δολοφόνου αφρικανοποιημένης μέλισσας σαν μορφή κοινωνικού φόβου υπήρξε στις ΗΠΑ. Κοινωνικός φόβος που είχε ενσωματώσει την αδυναμία μιας καθαρής διαχείρισης του έγχρωμου σκλάβου, με ότι αυτό μπορεί να συμπεριλάβει. Τραβηγμένο; Πώς να μην το  σκεφτείς σε μια εξ’ ορισμού τραβηγμένη ταινία; Όποιος δει την ταινία, μπορεί να προσέξει ένα καταπληκτικό διάλογο, με έμφαση στις λέξεις, μεταξύ των εντομολόγων για την ονομασία της δολοφόνου μέλισσας. Αφρικανοποιημένη ή Βραζιλιάνικη; Political corect (πολίτικαλ κορέκτ, πολιτικά ορθό) μην δημιουργηθεί και θέμα εκ του μη όντως.

Η ταινία, πέρα από το κεντρικό θέμα, θα μπορούσε να τεμαχιστεί σε μικρότερες αυτοτελείς και ανεξάρτητες ιστορίες. Κινηματογραφικό εύρημα ώστε να «αγγίξει» την ευαίσθητη πλευρά διαφορετικών συναισθηματικών ομάδων, θεατών. Ο πόνος του γονιού για τον χαμό του γιου του. Ενός γονιού που όχι τυχαία, οι διάλογοι φανερώνουν την έντονη αντίθεσή του στην ύπαρξη στρατού. Υπόκωφες αναφορές στο ιστορικό παρελθόν και στην ήττα του έθνους. Οι killer bees (κίλερ μπίιζ, δολοφονικές μέλισσες) συνεχίζουν.

Η σύγκρουση κέντρων εξουσίας μέσα από γραφήματα χαρακτήρων, που στο τέλος  όμως συνεργάζονται για το «κοινό καλό». Επιστήμονες εναντίων στρατιωτικών, στρατιωτικοί εναντίων πολιτικών, επιστήμονες εναντίων επιστημόνων. Όλοι ερίζουν για την πολυπόθητη εξουσία μέχρις ότου αντιληφθούν ότι ο θάνατος καραδοκεί για το σύνολο της ανθρώπινης ζωής και έτσι να ενωθούν στον κοινό στόχο, για χάριν της τελικής νίκης πάνω στα ενοχλητικά και άγνωστης συμπεριφοράς έντομα. Οι killer bees συνεχίζουν.

Ο κωμικός ανταγωνισμός δυο μεσήλικων για την επικράτηση της διευθύντριας του σχολείου. Τα ερωτικά διλήμματα γίνονται αστεία και πιεστικά με λέξεις και λουλούδια.  Η αναβολή της απόφασης για το «ναι» ή το «όχι», τυποποιεί φορμαλιστικά (δις) την «τσαχπινιά» της γυναίκας. Οι killer bees συνεχίζουν.

Η αθώα συμπεριφορά των παιδιών, που ρίχνουν μολότωφ στις μέλισσες. Ναι καλά διαβάσατε. Οι πιτσιρικάδες ρίχνουν μολότωφ στις μέλισσες. Πώς νομίζετε ότι πήραν την ιδέα οι απανταχού πιτσιρικάδες με τις μολότωφ. Οι συγκεκριμένοι πιτσιρικάδες, αφού ρίξουν τις μολότωφ κρύβονται κάτω από μεταλλικούς σκουπιδοτενεκέδες. Να ένα επιχείρημα και μια απαίτηση στη χρησιμοποίηση μεταλλικών κάδων από τους Δήμους της χώρας, έναντι των εύφλεκτων πλαστικών. Οι killer bees συνεχίζουν.

Η γέννηση ενός μεγάλου έρωτα μέσα στις απίστευτες δυσκολίες που έφερε η  ζωή. Ένας σχεδόν κεραυνοβόλος έρωτας που εξελίσσεται μαζί με την κεντρική ιστορία δίνοντάς μας  το μέτρο της αυθεντικότητάς του μέσα από τα φονικά τσιμπήματα, που αλλοίμονο, άγγιξαν και την πρωταγωνίστρια αναγκάζοντάς την να λιποθυμά κάθε τρεις και λίγο, αλλά μόνο όταν κοντά της βρίσκεται ο καλός της, έτσι ώστε να τη συγκρατήσει με την αγάπη του, από βέβαιη πτώση. Οι killer bees συνεχίζουν.

Η αυτοθυσία του επιστήμονα και φίλου, για το καλό πρωτίστως του φίλου και μετέπειτα της ανθρωπότητας. Η γενναιότητα μέχρι τέλους, προκειμένου να κερδηθεί η μάχη και ο πόλεμος. Ύστατη προσπάθεια, αλλά τσάμπα έφυγε ο άνθρωπος. Οι killer bees συνεχίζουν.

Η χρησιμοποίηση όλων των εφικτών μέσων για την εξολόθρευση του εχθρού, αλλά με μέτρο τη σύνεση προς συνέχιση της ανθρώπινης ζωής. Σαν πρώτη και ευκολότερη λύση, προτείνεται η χρήση εντομοκτόνων, που μετά από διαχρονικά επιχειρήματα απορρίπτεται. Στο σημείο αυτό οφείλουμε να παραθέσουμε αυτούσιο το μονόλογο του επιστήμονα προς τον αδαή για την οικολογία στρατιωτικό. «Χημικά; Όχι, γιατί τότε θα σκοτωθούν και οι υπόλοιπες μέλισσες, και μην ξεχνάς ότι οι μέλισσες γονιμοποιούν σοδειές αξίας 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Όχι μέλισσες, όχι σοδειά. Όχι φυτά, όχι και εμείς. Δεν θα γίνει ψεκασμός, μέχρι να μάθουμε τι ρίχνουμε, πού και πώς». Τα 6 δισεκατομμύρια δολάρια σκεφτείτε είναι με ισοτιμίες του 1978. Τελικώς, πέφτουν τα εντομοκτόνα, ψεκάζοντάς τα με ελικόπτερα, αλλά οι σατανικές μέλισσες δεν τα πλησιάζουν γιατί ξέρουν ότι είναι κακά γι’ αυτές. Εκπλαγήκατε, αλλά λέμε την αλήθεια. Έτσι έγινε. Οι killer bees συνεχίζουν.

Η αξιοζήλευτη επιστημονική παρουσίαση καταβαραθρώθηκε τη στιγμή που μια μεγεθυμένη φωτογραφία εμφανίστηκε στην οθόνη. Με αγωνία περιμέναμε να δούμε την απόδειξη της αφρικανοποιημένης μέλισσας με χρήση του Ωλενικού δείκτη. Αντ’ αυτού μια αόριστη αναφορά για τα 18 νεύρα του φτερού και τις 17 ξεχωριστές γωνίες του κεντριού, μας τσάκισε. Άλλη μια καλή αρχή έγινε στην προσπάθεια των επιστημόνων να μαζέψουνε δηλητήριο από τις φονικές μέλισσες στο εργαστήριο. Συσκευή με ρεύμα, ωραία πάμε σκεφτήκαμε, πασάλειμμα των μεταλλικών μερών της συσκευής με μέλι, δεν πειράζει είπαμε, αλλά όταν είδαμε τις σταγόνες που αφήνανε οι μέλισσες πάνω στις γυάλινες πλάκες, σηκωθήκαμε από τη θέση μας. Τεράστιες σταγόνες (huge), ίσως και μεγαλύτερες από τις μέλισσες. Δυστυχώς οι killer bees συνεχίζουν.

Μέχρι να φτάσουν στο Houston, όπως μαθαίνουμε από το επιχειρησιακό κέντρο οι φονικές μέλισσες θα περάσουν από 3 χαλυβουργεία (όχι σε απεργία, μέρες που διανύανε), 7 διυλιστήρια, 1 πυρηνικό εργοστάσιο, 46 πόλεις και 2 εργοστάσια ζαχαρότευτλων. Την επίθεση στο πυρηνικό εργοστάσιο την βλέπουμε επί της οθόνης. Την επίθεση στο Houston επίσης, άρα υποθέτουμε με αρκετή βεβαιότητα ότι και τα υπόλοιπα (χαλυβουργεία, διυλιστήρια και 46 πόλεις) αφανιστήκανε στο πέρασμα των μελισσών. Κρατάμε μια επιφύλαξη για τα εργοστάσια ζαχαρότευτλων. Νομίζουμε πώς οι πανούργες φονικές μέλισσες θα αύξησαν την παραγωγή των εργοστασίων, αντί να τα καταστρέψουν. Οι killer bees συνεχίζουν.

Και φυσικά το Happy End, που από μόνο του είναι μια αυτοτελής ιστορία, χωρίς να χρειάζεται αρχή και μέση. Χωρίς να χρειάζεται δηλαδή μέσον, φορέα, άρμα. Τέλος, σχεδόν προφητικό. Θα θυμόσαστε βέβαια την τεράστια οικολογική καταστροφή στον κόλπο του Μεξικού από το ατύχημα στην πλατφόρμα πετρελαίου, πριν δυο χρόνια. Έτσι έγινε και στην ταινία. Με πετρέλαιο και φωτιά ήρθε το τέλος τους. Μήπως μας κρύβουν την αλήθεια για την προ διετίας καταστροφή; Οι killer bees ηττηθήκαν… προς το παρόν.

Από μελισσοκομικής πλευράς, η ταινία έχει καλά πλάνα πολλών μελισσών, σμαριών, αφεσμών και προφανώς κάποιου, ίσως, προεγκατεστημένου μελισσιού σε κορμό δέντρου. Μια φρεσκοχτισμένη κηρήθρα φαίνεται κάποια στιγμή με μελισσοκομική σιγουριά ότι είναι από πλαίσιο και όχι από ελεύθερο μελίσσι στη φύση. Οι μελισσοκομικές πληροφορίες που παρουσιάζονται, όπως μπορείτε να φανταστείτε είναι από ανακριβείς έως επικίνδυνες. Εντάξει, ταινία καταστροφής είναι το The Swarm. Σίγουρα πάντως δεν είχαν δυσκολίες γυρισμάτων με τις μέλισσες, γιατί όλα τα πλάνα τραβιούνται από μιαν απόσταση: μακριά και αγαπημένοι. Οι σκηνές με τις μέλισσες που σκεπάζουν τους ανθρώπους έγιναν, αφού οι μέλισσες είχαν τοποθετηθεί σε ψυγείο, για να μην είναι και τελείως ζωντανές. Τα πορτοκαλί στίγματα που φαίνονται στα ρούχα ή στο δέρμα ανθρώπων σε διάφορες σκηνές, μπορείτε να φανταστείτε τι είναι. Τόσες ώρες ήταν στο ψυγείο οι καημένες. Μόλις βγήκαν πήγαν προς νερού τους. Ο δε Michael Caine (Μάικλ Κέιν) δήλωσε σε συνέντευξή του: κατά τη διάρκεια γυρισμάτων σκέφτηκα ότι το μικρό κίτρινο σημάδι στα ρούχα μου ήταν μέλι και έτσι άρχισα να το τρώω. Τί να πρωτοπεί κανείς; Ας αρκεστούμε στην πληροφορία ότι θεωρείται μεταξύ των 100 χειρότερων ταινιών, στο βιβλίο του Jonh Wilson The Official Razzie Movie Guide.

Μπορεί να μην θυμόσαστε τα ονόματα των ηθοποιών, αλλά όταν τη δείτε θα αναφωνείτε, «μα και αυτός παίζει». Πάρα πολλοί γνωστοί ηθοποιοί. Απίστευτη ταινία. Να τη δείτε μαζί με φίλους οπωσδήποτε. Θα σας φτιάξει το κέφι. Μια πολύ ωραία ταινία καταστροφής για μελισσοκομική παρέα και μεγάλα κέφια. Στο Internet, Amazon κ.λπ.

Η ταινία, φυσικά, τελειώνει με την απαραίτητη κλασσική διευκρίνηση για τυχόν ομοιότητες:

Η Αφρικάνικη μέλισσα δολοφόνος που απεικονίζεται στην ταινία δεν έχει

καμιά σχέση με την προκομμένη, εργατική Αμερικάνικη μέλισσα στην οποία

χρωστάμε πολλά για την επικονίαση των σημαντικών καλλιεργειών που τρέφουν

το έθνος μας.

Ζητωκραυγάζοντας τελειώνουμε και εμείς, με τις απαραίτητες λεπτομέρειες της ταινίας:

  • Υποψήφια για Oscar κουστουμιών το 1979 (τι άλλο;).
  • Διάρκεια: 116 λεπτά. Υπάρχει και η μεγάλη κόπια 155 λεπτών.
  • Σκηνοθεσία: Irwin Allen.
  • Σενάριο: Arthur Herzog Jr. (novel), Stirling Silliphant (screenplay).
  • Ηθοποιοί:Michael Caine, Katharine Ross, Richard Widmark, Richard Chamberlain, Patty Duke Astin, Fred MacMurray, Ben Johnson, Olivia de Havilland, Lee Grant, Hose Ferrer and Henry Fonda.
  • Μουσική: Jerry Goldsmith.
  • Παραγωγή: Irwin Allen.
  • Χώρα παραγωγής: ΗΠΑ, 1978

Ανεξαγόρας Λ. Σκιδούρης

Σχολιάστε το άρθρο

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.