Εκπαίδευση μελισσοκόμων: Προσοχή «τσιμπάει»!

Εκπαίδευση μελισσοκόμων: Προσοχή «τσιμπάει»!

Κάποτε η μελισσοκομία ήταν μια από τις τέχνες που μπορούσε κανείς να διδαχθεί αποκλειστικά και μόνο από έναν παλιό μελισσοκόμο, ενώ ήταν γενικά μια οικογενειακή υπόθεση. Ο νέος μάθαινε από τον συγγενή ή όχι μελισσοκόμο τα μυστικά της μελισσοκομίας, ακόμα κι αν αυτός πολλές φορές αρνιόταν να τα αποκαλύψει επαρκώς, όπως πολλοί μελισσοκόμοι ακόμα θυμούνται.

Σήμερα, η εκπαίδευση των μελισσοκόμων εξακολουθεί να γίνεται κατά κύριο λόγο κοντά σε έναν παλιό μελισσοκόμο. Αλλά επειδή η μελισσοκομία έχει πάψει να είναι μια οικογενειακή υπόθεση, πολλοί νέοι ενδιαφέρονται να μάθουν τα μυστικά αυτής της αρχαία τέχνης μέσα από σεμινάρια ή μαθήματα μελισσοκομίας. Επίσημα, πιστοποιούνται να διοργανώνουν μαθήματα και σεμινάρια μελισσοκομίας:

– το Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών (ΙΓΕ)/ Κτήμα Συγγρού, Κηφισίας 182, Μαρούσι, τηλ.: 210 8083312

– το ΟΓΕΕΚΑ «ΔΗΜΗΤΡΑ» σε συνεργασία με τα κέντρα μελισσοκομίας και τους μελισσοκομικούς συνεταιρισμούς/ Αχαρνών 29, Αθήνα, τηλ.: 210 8821404-6

– το Εργαστήριο Μελισσοκομίας –Σηροτροφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης/ Αγρόκτημα Γεωπονίας, τηλ. εργαστηρίου: 2310 472983, 2310 991754

– Εργαστήριο Σηροτροφίας και Μελισσοκομίας Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών/ Ιερά Οδός 75, Αθήνα, τηλ.: 210 5294561

– Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.)- Ινστιτούτο Μελισσοκομίας/ Ν. Μουδανιά, τηλ.: 23730 91297

Τα μαθήματα, όμως, που διοργανώνονται από αυτούς τους επίσημους φορείς φαίνεται πως δεν φτάνουν. Η ζήτηση είναι μεγάλη. Υπάρχει ένα κενό στην μελισσοκομική εκπαίδευση στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, υπάρχει μεγάλη «δίψα» για μάθηση και ζήτηση σεμιναρίων, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο. Αυτό οδηγεί πολλούς επίδοξους μελισσοκόμους στο να αναζητήσουν έναν «οποιονδήποτε» δάσκαλο. Και καλά, αν ο μελισσοκόμος αυτός θέλει αφιλοκερδώς να προσφέρει τις υπηρεσίες του! Όταν όμως ζητάει κάποιο χρηματικό αντίτιμο, τότε το πράγμα αλλάζει. Σοβαρεύει θα λέγαμε. Ποιος μπορεί, δικαιούται και νομιμοποιείται να διδάξει μελισσοκομία;

Εκτός από τα σεμινάρια που διοργανώνονται κατά καιρούς από τους επίσημους φορείς μελισσοκομίας, παρατηρείται -τον τελευταίο καιρό πιο έντονα- το φαινόμενο πολλών ιδιωτών εκπαιδευτών. Ο χώρος του internet βρίθει διαφημίσεων για διάφορα σεμινάρια μελισσοκομίας από ιδιώτες. Σεμινάρια για αρχάριους, σεμινάρια για προχωρημένους, σεμινάρια θεωρητικά ή πρακτικά που διοργανώνονται από επαγγελματίες μελισσοκόμους ή σχετικούς επαγγελματίες του χώρου σε μια εποχή ενισχυμένης ανασφάλειας που φτάνει έως την απελπισία. Πόσα όμως από αυτά είναι αξιόπιστα; Ποιο είναι τελικά το επίπεδο εκπαίδευσης που παρέχεται; Πώς μπορεί να γνωρίζει ο μαθητής ότι ο διδάσκοντας είναι ειδικός; Και το πιο σημαντικό: πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι ο διδάσκοντας μεταφέρει τον ορθό τρόπο μελισσοκομικής πρακτικής; Η απάντηση είναι απλή. Δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε εξαρχής. Δεν υπάρχει κάποιο νομικό πλαίσιο που να καθορίζει το ποιος είναι εκπαιδευτής και ποιος όχι αυτή τη στιγμή στο χώρο της μελισσοκομίας. Υπάρχουν κάποιοι πιστοποιημένοι διδάσκοντες από το ΕΚΕΠΙΣ (Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης Δομών Δια Βίου Μάθησης), τον Ο.Γ.Ε.Ε.Κ.Α. – «ΔΗΜΗΤΡΑ» κτλ, τους οποίους μπορεί κανείς να δει στους αντίστοιχους καταλόγους, αλλά μέχρι εκεί. Κάποτε το ΕΚΕΠΙΣ προσπάθησε να συγκεντρώσει όλους τους καθηγητές μελισσοκομίας και να τους πιστοποιήσει. Εάν γινόταν αυτό, τα πράγματα τώρα θα ήταν απλά. Αλλά αυτή η προσπάθεια έμεινε στη μέση. Η κρατική μέριμνα απουσιάζει και στην προστασία των επίδοξων μαθητών μελισσοκομίας.

Ο ανυποψίαστος μαθητής είναι πολύ εύκολο να μην μπορέσει να διαλέξει τον κατάλληλο ιδιώτη δάσκαλο. Αυτό που θα πρέπει να λάβει κυρίως υπ’ όψιν του ο νέος, επίδοξος μελισσοκόμος είναι η μάθηση της ορθής μελισσοκομικής πρακτικής, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω. Το πώς να φροντίζει δηλαδή και να προσέχει σωστά τα μελίσσια του για να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα και με βάση αυτό το γνώμονα να κινηθεί για τις επιλογές του. Ακόμα και κάποιοι παλιοί μελισσοκόμοι συνεχίζουν να κάνουν λάθη στην τέχνη τους ή υπάρχουν πράγματα που δεν γνωρίζουν. Επιπλέον, κάποιος που γνωρίζει θεωρητικά το θέμα δεν είναι βέβαιο ότι το γνωρίζει και πρακτικά και κάποιος που είναι άριστος μελισσοκόμος, ίσως δεν γνωρίζει αρκετά στοιχεία για την ανατομία, τη φυσιολογία και άλλα πιο θεωρητικά στοιχεία για τη μέλισσα. Είναι λυπηρό να υπάρχουν πανεπιστημιακής μόρφωσης μαθητές και οι εκπαιδευτές τους στη μελισσοκομία να κάνουν στη λέξη «μέλι» 2 ορθογραφικά λάθη…

Επίσης, πολλές φορές τα ιδιωτικά μελισσοκομικά σεμινάρια δεν διοργανώνονται σε αίθουσες διδασκαλίας ή επίσημους χώρους εκδηλώσεων, αλλά σε ιδιωτικούς χώρους που δεν πληρούν τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις. Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων οι κτηριακές υποδομές (διαστάσεις αίθουσας και βοηθητικών χώρων, στατικότητα κτιρίου, πυρασφάλεια), οι συνθήκες υγιεινής (τουαλέτες, αερισμός, φωτισμός, θέρμανση, πρόσβαση ΑΜΕΑ) και ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός πρέπει να είναι επαρκείς για την κάλυψη των αναγκών των μαθητών και να εξασφαλίζουν την ασφαλή παραμονή των σπουδαστών στο εσωτερικό του κτηρίου και στον περιβάλλοντα χώρο, όπως προβλέπει η κείμενη νομοθεσία για την ασφάλεια και την υγιεινή των χώρων.

Ένα επιπλέον ζήτημα είναι το ότι τα σεμινάρια αυτά θα μπορούσαν να αποδώσουν και «παράπλευρα» οφέλη στους επίδοξους δασκάλους. Ο ένας να προωθήσει τον «εγωισμό» του, ο άλλος την πώληση μελισσιών, ο επαγγελματίας να προμηθεύσει μελισσοκομικό εξοπλισμό και εργαλεία, ο συγγραφέας τα βιβλία του κτλ… Η συγκυρία είναι ιδανική. Μεγάλη ζήτηση. Μικρότερη η υπεύθυνη, επιστημονική προσφορά εκπαίδευσης. Το κενό αυτό μπορεί να χωρέσει αμφιβόλου ποιότητας εκπαιδευτές, αυθαίρετα προγράμματα εκπαίδευσης ή τιμές. Το ερώτημα είναι «ποιος μπορεί και δικαιούται να διδάσκει;». Και όχι «ποιος θέλει να διδάσκει;».

Το παρόν άρθρο δεν έχει καμία διάθεση ισοπέδωσης, καθώς σίγουρα κάποια από αυτά τα ιδιωτικά σεμινάρια μπορεί να είναι επιτυχημένα και πολύ χρήσιμα. Όμως, αυτό δεν μπορεί να διασφαλιστεί από πουθενά, ούτε μπορεί να προφυλάξει τους αδαείς μαθητές από τις καιροσκοπικές ορέξεις κάποιων. Το θέμα της εκπαίδευσης είναι σημαντικό για όλους τους επαγγελματίες ή ερασιτέχνες σε όλους τους χώρους. Η εκπαίδευση είναι η βάση για ένα σωστό ή στρεβλό αποτέλεσμα. Εάν αυτή δεν υπάρχει ή εάν δεν είναι σωστή τα κενά θα φανούν, θα στοιχίσουν, θα απογοητεύσουν. Προσοχή, λοιπόν γιατί: «με όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις».

Για την εκπαίδευση των νέων μελισσοκόμων διαβάζουμε και στο 9^ο αμάρτημα από «Τα 9 θανάσιμα αμαρτήματα των νέων μελισσοκόμων».

 

Ζητήσαμε τη γνώμη αναγνωρισμένων επιστημόνων και εκπαιδευτών της μελισσοκομίας για να φωτίσουμε ακόμα περισσότερο το σκοτεινό τοπίο της μελισσοκομικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

 

Πώς βλέπετε το παρόν της μελισσοκομικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα και πώς οραματίζεστε το μέλλον;

– Ανδρέας Θρασυβούλου, καθηγητής Εργαστηριού Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας Σχολής Γεωπονίας ΑΠΘ

Η εκπαίδευση των μελισσοκόμων είναι αρμοδιότητα των εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων και Οργανισμών όπως είναι τα Πανεπιστήμια, ΤΕΙ, ΕΘΙΑΓΕ, OΓΕΕΚΑ –ΔΗΜΗΤΡΑ  κ.ά. Οι εκπαιδευτές είναι άτομα με μεταπτυχιακές σπουδές, διδακτορικά διπλώματα, ερευνητική δραστηριότητα και εμπειρία στην μελισσοκομία. Οι εκπαιδευόμενοι άτομα τα οποία πρωτίστως αγαπούν τη μέλισσα, έχουν μεράκι για τη μελισσοκομία και ξεκινούν με λίγα μελίσσια. Ένα μικρό ποσοστό από αυτούς καταλήγει σε επαγγελματίες του χώρου μετά από αρκετά χρόνια απασχόλησης με τις μέλισσες. Πρόσφατα όμως εμφανίστηκαν ιδιώτες, μελισσοκόμοι, έμποροι, άσχετοι και σχετικοί με αμφίβολες υποδομές και γνώσεις, να ανακοινώσουν, έναντι αμοιβής, πρόγραμμα εκπαίδευσης μελισσοκόμων, να ιδρύουν Μελισσοκομικές Σχολές και να παραδίδουν μαθήματα Μελισσοκομίας σε επίδοξους νέους μελισσοκόμους. Οι εκπαιδευόμενοι είναι συνήθως άνεργοι τους οποίους τα ΜΜΕ από υπερβάλλοντα ζήλο τους έστρεψαν στην μελισσοκομία ως το επάγγελμα του μέλλοντος στο οποίο χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια θα τους δώσει διέξοδο στο  βιοποριστικό τους πρόβλημα.

 

– Φανή Χατζήνα, Βιολόγος, Διδάκτορας Μελισσοκομίας, Αναπληρώτρια Ερευνήτρια Ινστιτούτου Μελισσοκομίας- ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ»

Θεωρώ ότι οι εκπαιδεύσεις των μελισσοκόμων, και αναφέρομαι σε αυτές που γίνονται μέσα από τον ευρωπαϊκό Κανονισμό για την εμπορία του μελιού, έχουν βοηθήσει πολύ τον μελισσοκομικό κόσμο, αλλά όχι όλους. Οι λόγοι είναι κύρια τρεις: 1. Η εποχή στην οποία γίνονται είναι δύσκολη εποχή για τους παραγωγούς με αποτέλεσμα οι επαγγελματίες να μη συμμετέχουν. 2. Δεν υπάρχει διάκριση τμημάτων σε γνώστες και αρχαρίους. Οι ανάγκες της κάθε ομάδας είναι διαφορετικές και η εμβάθυνση που πρέπει να γίνει στα διδασκόμενα θέματα είναι επίσης διαφορετική. 3. Τα τμήματα είναι ταχύρρυθμα με αποτέλεσμα σε τρεις ημέρες να διδάσκει κανείς τα πάντα για τη μελισσοκομία. Αυτό είναι αδύνατον και για τους ήδη γνώστες της μελισσοκομικής πρακτικής και για τους αρχάριους. Κανείς δεν μένει ικανοποιημένος και τελικά δεν παίρνει επαρκή γνώση.

Αν λάβει κανείς υπόψη του τα παραπάνω, πιστεύω ότι τα ποσά που ξοδεύονται για τον λόγο αυτό από τον ΚΑΝ. θα «πιάσουν περισσότερο τόπο». Επομένως, θα πρότεινα τα εξής:

1. Να οργανώνονται τα σεμινάρια σε εποχή που θα έχει μεγαλύτερη συμμετοχή.

2. Να υπάρχει καλύτερος συντονισμός ΟΓΕΕΚΑ ΔΗΜΗΤΡΑ και συνεταιρισμών, έτσι ώστε να γίνονται σεμινάρια και σε άλλα μέρη εκτός από τα μεγάλα κέντρα των νομών για να διευκολύνονται οι μετακινήσεις των παραγωγών.

3.  Τα τμήματα των αρχαρίων να είναι διαφορετικά.

4. Τα θέματα να είναι εξειδικευμένα για τους ήδη γνώστες και τουλάχιστον 4 ημέρες για τους αρχάριους. Αυτό προϋποθέτει περισσότερα σεμινάρια ανά περιοχή.

5. Υπάρχουν θέματα όπως η βασιλοτροφία ή ακόμα και η σωστή καταπολέμηση των ασθενειών, ακόμα-ακόμα και ο έλεγχος του μελισσοσμήνους που απαιτούν περισσότερο χρόνο σε πρακτική εξάσκηση και όχι διδασκαλία στην αίθουσα. Αυτό γίνεται ως ένα βαθμό, αλλά όχι σταθερά. Πιστεύω ότι πρέπει να είναι πλέον υποχρεωτικό.

6. Επόμενα, ο συνεταιρισμός ή σύλλογος ή Κέντρο ΔΗΜΗΤΡΑ που προτείνει την εκπαίδευση θα πρέπει από την αρχή να δηλώσει τον τόπο της πρακτικής εκπαίδευσης και τον αριθμό των μελισσοσμηνών.

– Σοφία Γούναρη, Ερευνήτρια Γ΄ Ινστ. Κτηνιατρικών Ερευνών Αθηνών, ΕΘΙΑΓΕ

Οι μελισσοκόμοι από πολύ παλιά εκπαιδεύονταν. Υπήρχε πάντα ζήτηση και προσφορά, μέσα από προγράμματα που έκανε το Υπουργείο Γεωργίας, τότε, η ΝΕΛΕ, οι Κοινοπραξίες κ.α. Και σήμερα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν σεμινάρια που γίνονται επίσης από το Υπουργείο ΑΑΤ, τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, τα Πανεπιστήμια, αλλά και Ημερίδες ή Συνέδρια, όπου και παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των ερευνών σε εθνικό, αλλά και διεθνές επίπεδο. Εφόσον συνεχιστούν αυτές οι δράσεις νομίζω ότι θα καλύπτεται η ανάγκη εκπαίδευσης των μελισσοκόμων. Η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας έχει καταθέσει προτάσεις σχετικά με τις ταχύρρυθμές εκπαιδεύσεις μελισσοκόμων, που υλοποιούνται από τον ΟΓΕΕΚΑ «ΔΗΜΗΤΡΑ», οι οποίες είναι ανηρτημένες στο ιστότοπο της Εταιρείας www.hssas.gr

– Θανάσης Μπίκος, Γεωπόνος, Μελισσοκόμος, Συγγραφέας

Θεωρώ ότι η μελισσοκομική εκπαίδευση βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο. Θα μπορούσα να οραματιστώ καλύτερο, αλλά δυστυχώς νομίζω ότι θα ήταν ουτοπικό, δεδομένης της γενικής κατάστασης της χώρας, οπότε θα τολμήσω να ευχηθώ, αν μη τι άλλο, να κρατηθεί στα κεκτημένα της.

–  Παναγιώτης Παπαβασιλείου, Γεωπόνος, Γενικός Διευθυντής Αγροτικής εκπαίδευσης και Κατάρτισης Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός «ΔΗΜΗΤΡΑ»

Η εκπαίδευση των μελισσοκόμων στη χώρα μας είναι σε πολύ καλό επίπεδο όσον αφορά το «ποιοτικό» μέρος.  Η πολύχρονη συνεργασία του τμήματος Μελισσοκομίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), των μελισσοκομικών φορέων και της Δ/νσης Κατάρτισης του Οργανισμού, έχει ως αποτέλεσμα το θεματικό περιεχόμενο των προγραμμάτων κατάρτισης να καλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μελισσοκόμων. Χρειάζεται, βεβαίως, η θεματολογία να επεκταθεί και σε άλλες κατευθύνσεις, εκτός από την παραγωγική μελισσοκομία διαδικασία, όπως η επιχειρηματική μελισσοκομία, η τυποποίηση του μελιού και προς την κατεύθυνση αυτή βρισκόμαστε σε συνεργασία με τους μελισσοκόμους.

Δυστυχώς, δεν μπορούμε να είμαστε ευχαριστημένοι με το «ποσοτικό». Η χρηματοδότηση από το ΥΠΑΑΤ, μειώνεται εξαιτίας των γενικότερων περικοπών και της οικονομικής κρίσης, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να καλύψουμε πλήρως τα αιτήματα των μελισσοκομικών φορέων της χώρας. Παρά τις δυσκολίες, η πολύ καλή συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων έχουν σαν αποτέλεσμα κάθε χρόνο να υλοποιούνται 50-60  βραχυχρόνιες εκπαιδεύσεις (3ήμερες) από τον ΟΓΕΕΚΑ «ΔΗΜΗΤΡΑ».

Όσον αφορά το μέλλον της μελισσοκομικής εκπαίδευσης στη χώρα μας, θα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Η Δ/νση κατάρτισης του ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ» φιλοδοξεί, εκτός από τις βραχυχρόνιες εκπαιδεύσεις να υλοποιήσει κύκλους προγραμμάτων κατάρτισης μεγαλύτερης διάρκειας (10ήμερα), με σύγχρονη θεματολογία που εκτός από την παραγωγική διαδικασία, θα προσφέρει γνώσεις που θα αφορούν την τυποποίηση των προϊόντων της κυψέλης και τη διάθεσής τους στην αγορά. Ακόμη στον προγραμματισμό μας, εκτός από εκπαιδεύσεις για όσους απασχολούνται ήδη με την μελισσοκομία είναι να υλοποιήσουμε και προγράμματα κατάρτισης για «αρχαρίους», δηλαδή για όσους ασχολούνται ερασιτεχνικά με την μελισσοκομία ή σκοπεύουν να ασχοληθούν με αυτή και ζητούν να πάρουν βασικές γνώσεις. Έχουν γίνει οι πρώτες διερευνητικές συζητήσεις με τους μελισσοκομικούς φορείς και προσπαθούμε να λύσουμε το πρόβλημα της χρηματοδότησης των προγραμμάτων κατάρτισης.

Μια πρόταση που επεξεργαζόμαστε, αν τελικά δεν καταφέρουμε να εξασφαλίσουμε την αναγκαία χρηματοδότηση από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους, είναι να υλοποιήσουμε προγράμματα κατάρτισης με οικονομική συμμετοχή των εκπαιδευομένων. Με τον τρόπο αυτό θα καταφέρουμε να διευρύνουμε σημαντικά τον αριθμό των εκπαιδεύσεων και ταυτόχρονα θα αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο υλοποίησης κακής ποιότητας  εκπαιδευτικών προγραμμάτων από ιδιώτες.

 

– Νίκος Βαβουράκης, υπάλληλος ΙΓΕ

Πιστεύω ότι η μελισσοκομική εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει και παρόν και μέλλον. Ο εκπαιδευόμενος μελισσοκόμος μπορεί να λάβει όλες τις απαραίτητες γνώσεις και -αν είναι τίμιος μελισσοκόμος- να εξασφαλίσει ένα εισόδημα για την επιβίωση της οικογένειά τους. Σήμερα, το 80% των νέων μελισσοκόμων έχουν εκπαιδευτεί, έχουν λάβει με κάποιο τρόπο μελισσοκομική γνώση. Δεν λειτουργούν μόνο εμπειρικά. Οι παλιοί μελισσοκόμοι δεν είχαν τόσες πολλές γνώσεις και δεν λάμβαναν θεωρητική εκπαίδευση. Οι νέοι μελισσοκόμοι είναι περισσότερο εκπαιδευμένοι από τους παλιούς. Έχουν γνώσεις μελισσοκομίας. Υπάρχει μεγάλη ζήτηση για μελισσοκομική εκπαίδευση και πάντα υπήρχε. Τώρα έχει αυξηθεί περισσότερο, γιατί υπάρχει το φαινόμενο πολλών νέων που θέλουν να επιστρέψουν στην επαρχία και ψάχνονται να εκπαιδευτούν και στη μελισσοκομία. Αυτό θα πρέπει σίγουρα να έχουν υπ’ όψιν τους όλοι οι νέοι μελισσοκόμοι και δεν πρέπει να παραλείπεται επίσης να διδάσκεται είναι ότι είναι πολύ βασικό να γίνονται τίμιοι μελισσοκόμοι. Όχι μόνο σε σχέση με το μέλι τους, αλλά και  σε όλα τα προϊόντα της κυψέλης, στη γύρη, την πρόπολη, το βασιλικό πολτό κτλ.

 

Υπάρχει κατά τη γνώμη σας διαφορά στην εκπαίδευση που προσφέρεται από ιδιώτες που διοργανώνουν ανεξάρτητα σεμινάρια σε σχέση με την εκπαίδευση που προσφέρουν οι εγκεκριμένοι φορείς;

 

– Ανδρέας Θρασυβούλου

Η εξέλιξη αυτή στην μελισσοκομία πέραν από την εκμετάλλευση της αγωνίας για τον αγώνα επιβίωσης νέων ατόμων και ανέργων, για τον ίδιο τον κλάδο, εγκυμονεί πολλαπλούς κινδύνους. Μελισσοκόμος ο οποίος ξεκινά το επάγγελμα υπό την πίεση της οικονομικής κρίσης και όχι από το μεράκι και την αγάπη για την μέλισσα, στερούμενος ταυτόχρονα της απαραίτητης θεωρητικής και πρακτικής κατάρτισης, πιθανό να οδηγηθεί σε αποτυχίες και αργότερα σε εγκαταλελειμμένα άρρωστα μελίσσια. Η αύξηση των κρουσμάτων ελληνοποίησης εισαγόμενων προϊόντων κυψέλης,  η παραπληροφόρηση του καταναλωτή και η παραγωγή υποβαθμισμένων προϊόντων κυψέλης είναι επίσης πιθανά σενάρια μιας τέτοιας κατάστασης. Σ΄ αυτά ασφαλώς θα πρέπει να υπολογιστεί και η απόγνωση στην οποία θα οδηγηθούν νέα άτομα τα οποία επένδυσαν ελπίδες και χρήμα σε επάγγελμα στο οποίο εκ των υστέρων δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν.

 

– Φανή Χατζήνα

Κατά βάση είναι δυνατόν να μην υπάρχει διαφορά στην παροχή γνώσης. Όμως αυτό δεν διασφαλίζεται από κανέναν. Από τη μία πλευρά, οι φορείς που οργανώνουν σεμινάρια οφείλουν να καλούν τους «ειδικούς» για το θέμα αυτό. Το ΥΠΑΑΤ για παράδειγμα έχει μία λίστα εκπαιδευτών. Άγνωστο πως προέκυψε η λίστα αυτή. Όμως η εμπειρία και οι συζητήσεις με τους παραγωγούς που έχουν παρακολουθήσει διάφορα σεμινάρια μου έχει δώσει την παρακάτω εικόνα: η λίστα δεν περιέχει κάποια συγκεκριμένα και αναγνωρισμένα στο χώρο τους άτομα και συγχρόνως περιέχει άτομα για τα οποία έχουν εκφραστεί παράπονα. Το ζητούμενο πιστεύω ότι είναι η συχνή ενημέρωση των εκπαιδευτών και η αξιολόγησή τους. Αυτό θεωρητικά ξεκίνησε να γίνεται το 2010-2011, αλλά δεν προχώρησε. Ελπίζω να προχωρήσει.

Στον αντίποδα, βρίσκονται οι εκπαιδεύσεις που γίνονται από ιδιώτες. Και εδώ μπορούμε να διακρίνουμε δυο κατηγορίες: τις εταιρείες και τα μεμονωμένα άτομα. Θέλω να πιστεύω ότι οι εταιρείες επιλέγουν προσεκτικά τους εκπαιδευτές τους και η γνώση που παρέχεται είναι έγκυρη.

Όσον αφορά τα μεμονωμένα άτομα, και πάλι θεωρητικά μπορεί να είναι οι καλύτεροι στο είδος τους, αλλά δεν το εξασφαλίζει αυτό κανένας ούτε κανένας μπορεί να το ελέγξει. Πιστεύω ότι η προσφορά της εκπαίδευσης είναι λίγο διαφορετική δραστηριότητα από την προσφορά της πώλησης εμπορευμάτων και άλλων αγαθών και πρέπει να πραγματοποιείται με πολύ προσοχή και ευσυνειδησία. Θα πρότεινα, όσοι οργανώνουν σεμινάρια, να χρησιμοποιούν τους εκπαιδευτές που αναγράφονται στην επίσημη λίστα του ΥΠΑΑΤ, με την προϋπόθεση ότι θα γίνει μία αυστηρή και αξιοκρατική αξιολόγηση. Θα πρότεινα επίσης, για την αξιολόγηση (ομάδα αξιολόγησης και κριτήρια) να ζητηθεί η γνώμη όλων των μελισσοκομικών φορέων. Κατά κάποιον τρόπο και οι εκπαιδευτές θα πρέπει να έχουν περάσει από ένα είδος πιστοποίησης.

– Σοφία Γούναρη

Λογικό είναι και εφόσον υπάρχει μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου μία συναλλαγή, ο ιδιώτης να προσανατολίζεται περισσότερο στη πώληση μέσω των εκπαιδεύσεων των εφοδίων ή άλλων (μελισσιών, προϊόντων) που παράγει. Παρόλα αυτά η εκπαίδευση πάντα είναι και θέμα εκπαιδευτή, ταλέντου στη μετάδοση των γνώσεων και φυσικά επιπέδου γνώσεων. Εάν ο εκπαιδευτής λοιπόν είναι καλός, ακόμη και στην περίπτωση της «εξαρτημένης» οικονομικά εκπαίδευσης, ο μελισσοκόμος, ιδιαίτερα ο καινούργιος, θα μπορέσει να μάθει. Άλλωστε κανείς δεν τον υποχρεώνει να αγοράσει αυτά που πωλούνται.

Εδώ ίσως θα πρέπει να διαφοροποιήσουμε τους αστούς, κυρίως Αθηναίους, που επιθυμούν να έχουν 2-3 μελίσσια στο κήπο τους για το μέλι τους. Οι ανάγκες  σε γνώσεις αυτών των ανθρώπων μπορούν να καλυφθούν εύκολα και ο βαθμός επικινδυνότητας της επένδυσής τους σε σχέση με το επίπεδο διαβίωσής τους δεν είναι ανελαστική.

 

– Θανάσης Μπίκος

Η ερώτησή σας αυτή καθ’ εαυτή εμπεριέχει και τη μοναδική απάντηση. Είναι δυνατόν να υπάρχουν εγκεκριμένοι φορείς περί την εκπαίδευση και συνάμα να τίθεται προς συζήτηση το ενδεχόμενο ύπαρξης διαφοράς (ή σύγκρισης) ανάμεσα σ’ αυτούς και τους ιδιώτες; Επ’ ουδενί… Είναι δυνατόν να γίνω δάσκαλος επειδή τελείωσα το δημοτικό;

Η διαφορά ανάμεσα στην εκπαίδευση που προσφέρει ο ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ» σε σχέση με τις εκπαιδεύσεις που προσφέρουν οι ιδιώτες, έγκειται καταρχήν στο γεγονός ότι οι μελισσοκόμοι είναι αυτοί που αποφασίζουν τόσο για το θεματικό περιεχόμενο των εκπαιδεύσεων, ώστε να καλύπτονται οι εκπαιδευτικές τους ανάγκες, όσο και για τους εκπαιδευτές, οι οποίοι επιλέγονται από μια λίστα εκπαιδευτών αναγνωρισμένης αξίας. Με την διαδικασία αυτή καταφέρνουμε να μεγιστοποιούμε την αποτελεσματικότητα των εκπαιδεύσεων και να προσφέρουμε το καλύτερο αποτέλεσμα στους μελισσοκόμους. Επίσης,  ιδιαίτερα ποιοτικά είναι και τα προγράμματα που υλοποιούνται με ευθύνη του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών  (ΙΓΕ) στο Κτήμα Συγγρού στο Μαρούσι.

– Παναγιώτης Παπαβασιλείου

Όσον αφορά τον ιδιωτικό τομέα υπάρχουν εκπαιδεύσεις με πολύ καλό επίπεδο που καλύπτουν τις ανάγκες των μελισσοκόμων και δρουν συμπληρωματικά στις εκπαιδεύσεις των φορέων του ΥΠΑΑΤ, με δεδομένο ότι ο αριθμός των προγραμμάτων κατάρτισης που μπορούν να υλοποιήσουν οι επίσημοι φορείς δεν επαρκούν για να καλύψουν τη ζήτηση. Δυστυχώς, όμως, υπάρχουν και πολλές περιπτώσεις ιδιωτών που εκμεταλλεύονται την ανάγκη των μελισσοκόμων και κυρίως όσων θέλουν να ασχοληθούν με τη μελισσοκομία και υλοποιούν εκπαιδεύσεις πολύ κακής ποιότητας, οι οποίες μάλιστα έχουν και υψηλό κόστος συμμετοχής. Η νομοθεσία της χώρας μας δεν απαγορεύει την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων από ιδιώτες και δυστυχώς δεν μπορούν να γίνουν από τις υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ ή τους μελισσοκομικούς φορείς ενέργειες για να απαγορευτεί η υλοποίησή τους.

– Νίκος Βαβουράκης

Από ό,τι έχω αντιληφθεί μέχρι τώρα δεν υπάρχει κάποιος ιδιωτικός φορέας που να γνωρίζω με σιγουριά ότι κάνει υπεύθυνη και αξιόλογη δουλειά. Ίσως να υπάρχει και να μην τον γνωρίζω. Πιστεύω ότι με αυτή την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα οι περισσότεροι κάνουν σεμινάρια για να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία, την ανασφάλεια και την ανεργία των νέων. Βλέπω ότι γίνεται εκμετάλλευση λόγω της κρίσης. Στο ΙΓΕ προσφέρεται υψηλού επίπεδου εκπαίδευση και διδάσκουμε όλες τις τεχνικές μελισσοκομίας που γνωρίζουμε χωρίς να αποκρύπτουμε καμία.

 

 

Έχετε κάποιες προτάσεις –συμβουλές για τους νέους μελισσοκόμους σχετικά με την εκπαίδευσή τους;

 

– Ανδρέας Θρασυβούλου

Οι μελισσοκόμοι θεωρούνται και είναι από τους πλέον ενημερωμένους αγρότες. Συμμετέχουν σε διαρκή σεμινάρια, ημερίδες, διαβάζουν βιβλία και κλαδικά περιοδικά, είναι σε διαρκή επαφή με τους ειδικούς του κλάδου και πάνω απ’ όλα έχουν μεράκι και αγαπούν αυτό με το οποίο ασχολούνται. Η ημιμάθεια στην μελισσοκομία συνοδευμένη με μειωμένο ενδιαφέρον για το ίδιο το έντομο θα οδηγήσει σε λανθασμένα αποτελέσματα και πιθανό τον κλάδο σε περιπέτειες.

 

– Φανή Χατζήνα

Θα τους συμβούλευα: α) να παρακολουθήσουν οπωσδήποτε ένα πρόγραμμα σεμιναρίων για αρχάριους οργανωμένο από κάποιον επίσημο φορέα, β) να μπουν άμεσα στην πρακτική του θέματος με πολύ λίγα σμήνη αρχικά και πάντα δίπλα σε κάποιον παλιότερο μελισσοκόμο, γ) να διαβάζουν τα συγγράμματα και τα μελισσοκομικά περιοδικά της χώρας, και δ) εάν «σερφάρουν» στο διαδίκτυο να φιλτράρουν την πληροφόρηση που παίρνουν, γιατί το διαδίκτυο είναι πηγή μεγάλης πληροφόρησης, αλλά πολλά από αυτά που γράφονται είναι «σκουπίδια». Πρέπει λοιπόν να είναι σε θέση κανείς να κρίνει εάν αυτό που διαβάζει είναι σωστό, ε) να διασταυρώνει τις πληροφορίες που λαμβάνει, ειδικά από το διαδίκτυο.

– Σοφία Γούναρη

Κατ’ αρχήν ο νέος μελισσοκόμος πρέπει να διαβάσει. Να αποκτήσει 2-3 μελίσσια, ώστε παράλληλα με το διάβασμα να τα παρατηρεί, να παρακολουθεί εκπαιδεύσεις του υπουργείου ή και των Πανεπιστημίων και Ημερίδες. Να βοηθάει κάποιον παλιό μελισσοκόμο, στις εργασίες του, αλλά να μην θεωρεί όσα αυτός λέει ή κάνει de facto σωστά. Τα πράγματα αλλάζουν και αυτός ως νέος θα αντιμετωπίσει άλλες κλιματολογικές συνθήκες, αλλά και συνθήκες αγοράς.

– Θανάσης Μπίκος

Θα «ανοίξω» λίγο το ερώτημά σας, όσον αφορά προτάσεις- συμβουλές, θα το θέσω στις πραγματικές του βάσεις, μέσω των οποίων εξηγούνται τα πάντα σχετικά με τα τεκταινόμενα στον κλάδο και όπου για οικονομία χώρου θα τις αποδώσω με ένα σκίτσο. Κατόπιν τούτου (του σκίτσου), χωρίς η μελισσοκομία να αποτελεί club ή κλειστό επάγγελμα, η στατιστική μου λέει ότι το πολύ το 2% των εισερχομένων σ’ αυτό στεριώνει και μπορεί ν’ αποζήσει απ’ αυτό. Οι υπόλοιποι παιδεύουν και παιδεύονται με τις μέλισσες. Η μελισσοκομία δείχνει εύκολα προσβάσιμη, ιδίως μέσα από τη γενική απόγνωση και η συρροή εν δυνάμει μελισσοκόμων επιτρέπει την εμφάνιση και πολλαπλασιασμό αυτόκλητων σωτήρων με τη μορφή των εκπαιδευτών. Αυτή ακριβώς είναι η αχίλλειος πτέρνα του σκηνικού, η οποία νομοτελειακά θα οδηγήσει σε… ναυάγια. Τί χρειάζεται; Σύνεση και υπομονή. Η μελισσοκομία είναι ιδιαίτερα περίπλοκη υπόθεση. Προσοχή…

 

– Παναγιώτης Παπαβασιλείου

Οι μελισσοκόμοι είναι μια ομάδα επαγγελματιών που διαφέρουν από τις άλλες ομάδες παραγωγών που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα, αφού επιζητούν την εκπαίδευσή τους και ανταποκρίνονται με προθυμία στις προσκλήσεις για εκπαίδευση. Οι μελισσοκόμοι μας ζητούν περισσότερη εκπαίδευση από αυτή που μπορούμε να τους προσφέρουμε και ελπίζω ότι και οι νεότεροι που μπαίνουν στο επάγγελμα θα συνεχίσουν να έχουν μεγάλο ενδιαφέρον. Αν κάτι πρέπει να πούμε στους νέους μελισσοκόμους, εκτός από «μια συγγνώμη» που δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις τους και να τους προσφέρουμε εκπαίδευση στον απαιτούμενο βαθμό, είναι ότι θα πρέπει να συνεργάζονται με τους μελισσοκομικούς φορείς και να ζητούν τη βοήθεια τους για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της παραγωγικής διαδικασίας και τη γνώμη τους για τους ιδιωτικούς φορείς που υλοποιούν εκπαιδεύσεις. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να πιέζουν με κάθε τρόπο τις υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ στην κατεύθυνση αύξησης της χρηματοδότησης για την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

 

– Νίκος Βαβουράκης

Η πρότασή μου είναι να αναζητήσει να εκπαιδευτεί πρώτα δίπλα σε έναν παλιό μελισσοκόμο ή στο ΙΓΕ. Να λάβει πρώτα τη γνώση που χρειάζεται και ύστερα να ξεκινήσει με 10 μελίσσια. Εάν δει και καταλάβει ότι μπορεί να τα καταφέρει έχει καλώς, αλλιώς ας το αφήσει. Αυτό που έχει σημασία είναι το να προσέξει ο καθένας πού θα εκπαιδευτεί. Να ρωτήσει, να μάθει και με τις κατάλληλες πληροφορίες να επιλέξει τον κατάλληλο δάσκαλο.